Varen onder een vlag

Dagelijks varen tienduizenden schepen wereldwijd op zee. Van gigantische containerschepen tot de kleinste sleepbootjes in de haven en van snel varende koelschepen tot langzame mammoettankers. Wat veel mensen zich echter niet realiseren, is dat elk van deze schepen met een onzichtbare link is verbonden een land. Althans, zo onzichtbaar is deze link niet. De vlag van het land wappert namelijk aan boord van het schip. Het land van die vlag wordt in de maritieme sector daarom de genoemd. Door dit artikel te lezen weet je waarom de vlag waaronder het schip vaart een potentiële gamechanger is.

Een schip mag de vlag van een land voeren zodra het land voor het desbetreffende schip een zeebrief geeft aan de rederij. Deze verbintenis tussen schip en vlaggenstaat vormt de basis van de toepasselijke maritieme wetgeving aan boord van het schip. Maar waarom varen schepen “onder een vlag”? Op basis waarvan kiest een reder voor een vlag? En waarom is een vlaggenstaat gebaat bij een omvangrijke vloot?

Schepen hebben net als jij en ik een nationaliteit. Bij een schip wordt, in tegenstelling tot een jij en ik, de nationaliteit niet bepaald door het land waarin het schip is gebouwd of waar de eigenaren vandaan komen. De eigenaar van het schip heeft zelf de keuze welke nationaliteit het schip krijgt. Het enige vereiste is dat het schip een moet hebben met zijn nationaliteit. Wereldwijd vaart ongeveer de helft van de schepen onder een andere vlag dan de vlag die aansluit op de nationaliteit van de eigenaren.

Wanneer een schip een nationaliteit is toegekend en een zeebrief heeft (dit is het paspoort), zal dit schip vanaf dat moment de vlag van dat land voeren. Dit principe heet daarom “onder een vlag varen”. Mocht je de nationaliteit van een schip willen weten, dan stel je daarom de vraag: “onder welke vlag vaart dit schip?”

Naast het gegeven dat een schip moet voldoen aan de eisen van de vlaggenstaat, geniet een schip ook van de voordelen die een vlaggenstaat en de vlag met zich meebrengen. Deze voordelen wegen zwaar in het maken van een keuze voor een vlag. Een vlag moet dus aantrekkelijk zijn ten opzichte van andere vlaggen. Als we kijken naar Nederland als vlaggenstaat, dan genieten de reders verschillende voordelen.

De resultaten van deze port state controls worden wereldwijd door verschillende instanties in ranglijsten gehanteerd om de prestaties van een vlag weer te geven. Voor de Nederlands gevlagde vloot is de ranglijst van de Paris MoU zeer relevant. Veel van de Nederlandse vlagschepen opereren in deze regio, waardoor veel schepen aan inspecties worden onderworpen. Paris MoU hanteert een ranglijst op basis van de prestaties over de laatste drie jaar.

De Nederlandse vlag staat als kwaliteitsvlag al jaren hoog op de prestatielijstjes waarop prestaties van reders op basis van de gevoerde vlag worden vergeleken. Voor reders die op zoek zijn naar een voor mens en milieu verantwoorde en goed gereguleerde vlaggenstaat met een uitstekende internationale reputatie is de Nederlandse vlag een slimme keuze.

Het is altijd mooi om onze driekleur trots in de wind te zien wapperen op binnenkomende schepen. Maar naast het visuele aspect biedt een grote vloot onder Nederlandse vlag veel voordelen.

Strategische positie

Een vlaggenstaat met een uitgebreide vloot van zeeschepen bezit een sterke strategische positie op het wereldtoneel. Hoe groter de vloot, des te meer invloed Nederland kan uitoefenen binnen bijvoorbeeld de . Dit geeft Nederland een krachtige stem bij het onderhandelen van maritieme verdragen op het gebied van onder meer milieu en veiligheid.

Daarnaast versterkt een grote vloot internationaal de strategische positie van Nederland. Zowel binnen de EU als wereldwijd. Zeker in de huidige tijd van geopolitieke spanningen is het van groot belang dat Nederland als maritiem handelsland onafhankelijk en zelfstandig blijft. Een grote vlag zorgt ervoor dat Nederland een sleutelrol kan spelen in het mondiale handelsverkeer en bij de bescherming van internationale vaarroutes.

Economische positie

Daarnaast levert het hebben van een groot scheepsregister aanzienlijke economische voordelen op. Er zijn positieve effecten zowel direct als indirect op verschillende sectoren.

Het Economisch Bureau Amsterdam heeft in opdracht van de redersvereniging KVNR in 2023 de economische impact van het Nederlandse scheepsregister onderzocht. De volgende resultaten kwamen uit dit onderzoek naar voren.

Het scheepsregister droeg direct €1,3 miljard aan de Nederlandse economie bij. Dit komt voornamelijk via reders en activiteiten rondom de bouw en de certificering van schepen. Indirect genereert het scheepsregister nog eens €586 miljoen aan economische toegevoegde waarde. Dit zijn bijvoorbeeld producten en diensten in andere sectoren, zoals juridisch en financieel advies, IT en opslag. In totaal droeg het Nederlandse scheepsregister in 2023 maar liefst €1,89 miljard bij aan de Nederlandse economie. Dat is goed voor 0,19% van het Nederlandse BBP in 2023.

Schepen mogen dus zelf kiezen onder welke vlag ze varen. Het is voor Nederlands zowel strategisch als economisch van groot belang dat zoveel mogelijk schepen onder de Nederlandse vlag varen.