EGCS-systemen

Het MARPOL-verdrag schrijft voor dat het zwavelgehalte van brandstof die wordt gebruikt aan boord van een schip niet hoger dan 0,5% m/m mag zijn. We noemen dit ook wel de ‘zwavelnorm’.

In dat MARPOL-verdrag zijn ook zogenaamde gebieden voor emissiebeheersing (emission control area – ECA), een soort milieuzone, aangewezen.

Zo zijn er voor meerdere gebieden (wateren) in de wereld ECA’s voor zwaveloxides (SECA’s) ingesteld. Het Noordzeegebied is zo’n SECA.

In een SECA geldt een strengere zwavelnorm dat dan de ‘wereldwijde’ zwavelnorm die buiten de SECA’s geldt. Voor een SECA komt die strengere ‘zwavelnorm’ erop neer dat wanneer een schip binnen de SECA vaart het zwavelgehalte van de brandstofolie die aan boord van dat schip wordt gebruikt niet hoger dan 0,1% m/m zijn.

Om aan de ‘zwavelnorm’ in een SECA te voldoen moeten schepen in beginsel gebruik maken van zogenaamde laagzwavelige brandstof. Maar het kan ook op een andere manier. Het MARPOL-verdrag staat namelijk ‘gelijkwaardige voorzieningen’ toe als die ten minste even doeltreffend zijn als die zwavelnorm. Een EGCS is zo’n gelijkwaardige voorziening.

Een EGCS wast het zwavel uit de uitlaatgassen van een motor van een schip. Op die manier voldoet het schip ook aan de ‘zwavelnorm’ (0,5% buiten en 0,1% binnen de SECA’s). De uitstoot van zwaveloxiden is bij het gebruik van een EGCS zelfs aanzienlijk lager dan de gestelde zwavelnormen.

Een EGCS kan de uitlaatgassen op een droge manier wassen met vaste kalk als alkalisch scrubmateriaal (‘droge EGCS’) of op een natte manier met water (‘natte EGCS’). En natte EGCS zijn onder te verdelen in open-loop EGCS, closed-loop EGCS of een hybride ECGS.

Een open-loop EGCS gebruikt zeewater als waswater. Een closed-loop gebruikt zeewater of zoetwater met een chemische toevoeging (natronloog of kalksteen) als waswater.

Voor dat wassen van de uitlaatgassen wordt waswater gebruikt. Dat is – in het geval van een open-loop EGCS - zeewater dat via een zee-inlaat in het schip komt en als schoon waswater naar de EGCS gaat. Het schone waswater dat door de EGCS is gegaan (en de uitlaatgassen heeft gewassen) bevat het zwavel uit de uitlaatgassen en is daarmee vuil waswater geworden. Vervolgens gaat dat vuile waswater naar een waswaterbehandelsysteem om nabehandeld en daarmee schoner te worden.

Aan het schone waswater en het te lozen nabehandelde waswater worden eisen gesteld door de IMO. Het te lozen nabehandelde waswater moet aan meerdere criteria voldoen voordat het geloosd mag worden in het oppervlaktewater buiten het schip.

Al die eisen en criteria staan in de IMO 2021 Guidelines for exhaust gas cleaning systems (resolutie MEPC.340(77)).

Op lokaal niveau overwegen steeds meer individuele havens, haven- en kuststaten om een algeheel verbod op het lozen van nabehandeld waswater in te stellen. Sommige kuststaten hebben al een verbod ingesteld in hun territoriale wateren. Meerdere havenstaten hebben al een verbod ingesteld in hun haven. Binnenkort komt er in IMO GISIS een module waarin alle lokale en regionale restricties zijn opgesomd.

Ook op regionaal niveau zijn er kuststaten die gezamenlijk een verbod op het lozen van nabehandeld waswater overwegen. Een aantal kuststaten rondom het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan die partij zijn van het Verdrag inzake de bescherming van het mariene milieu in het noordoostelijk deel van de Atlantische Oceaan (het ‘OSPAR-verdrag’), overweegt om in al hun territoriale wateren een verbod op het lozen van nabehandeld waswater in te stellen. In de loop van 2025 zal dit verder worden besproken.

Op mondiaal niveau staat het lozen van nabehandeld waswater op de agenda van de Internationale Maritieme Organisatie.

Tijdens de 81^e vergadering van de IMO-milieucommissie (MEPC) in maart 2024 werd bepaald dat EGCS mogen blijven worden gebruikt om te voldoen aan de zwavelnormen. Daarnaast werd geconcludeerd dat individuele lidstaten het recht hebben om unilateraal op te treden tegen het gebruik van EGCS in hun eigen territoriale wateren. Echter, ze kunnen geen strengere eisen opleggen in hun Exclusieve Economische Zone (EEZ) dan de internationale regels en normen zonder dit binnen de IMO af te stemmen.

Tijdens de 12^e vergadering van de IMO-subcommissie voor de preventie en bestrijding van verontreiniging (PPR) in februari 2025 werd afgesproken dat het VN-adviesorgaan GESAMP aan de slag gaat om de emissiefactoren van de eventueel in het waswater aanwezige schadelijke stoffen te bepalen. Als die zijn vastgesteld dan kunnen kuststaten vervolgens een goede milieurisicoanalyse (van het effect van geloosd waswater van een EGCS in hun wateren) uitvoeren. Als die emissiefactoren vastgesteld zijn kunnen kuststaten een correcte milieurisicoanalyse (van het effect van geloosd waswater van een EGCS in hun wateren) uitvoeren. Tot nu toe hebben die kuststaten die bezorgd zijn over het waswater bijna geen milieurisicoanalyses conform de daarvoor bedoelde IMO-richtlijnen uitgevoerd.