EGCS-systemen

Sinds 1 januari 2015 zijn in druk bevaren routes zoals de Noordzee een speciale zwavel-milieuzones (SECA’s) geïntroduceerd, waarbij zeeschepen maximaal 0,10% zwaveloxiden mogen uitstoten. Daarbuiten geldt er sinds 1 januari 2020 een mondiale van 0,50%. Om aan deze normen te voldoen moeten reders overschakelen op laagzwavelige brandstoffen of kunnen zij gebruik maken van Exhaust Gas Cleaning Systems (EGCS). Dit zijn systemen die zwavel en fijnstof uit de uitlaatgassen wassen, waardoor er geen zwaveloxiden en minder fijnstof naar de lucht worden uitgestoten.   

Investeren in EGCS was voor reders de meest logische keuze om aan de zwavelnorm te voldoen. Het werd door overheden gestimuleerd via subsidies en er was nog weinig bekend over laagzwavelige brandstoffen, zoals de effecten op scheepsmotoren en de beschikbaarheid.

Bij het gebruik van EGCS ontstaat er waswater. Wat daarmee gebeurt, hangt van het soort EGCS af. Er zijn drie soorten: open, gesloten en hybride systemen. In het geval van een open systeem gaat het waswater na behandeling aan boord terug de zee in. De Internationale Maritieme Organisatie stelt eisen aan verschillende parameters van het waswater. Tegenwoordig wordt het waswater dusdanig behandelt of gefilterd, dat het geen aanzienlijk risico meer vormt voor het mariene milieu.

Bij een gesloten systeem worden de stoffen uit het waswater aan boord opgevangen en vervolgens aan wal afgevoerd naar een geschikte haven-inzamelfaciliteit. Hybride systemen kunnen zowel in gesloten als in open modus werken. 

Nu bijna 10 jaar na de introductie van de zwavel-milieuzones, ontstaan er politieke discussies over een verbod op de werking van diezelfde techniek. Het lozen van EGCS-waswater zou volgens NGO’s en enkele overheden een risico voor het mariene milieu kunnen vormen. Al mist wereldwijd nog consensus over dit risico. De KVNR begrijpt de noodzaak om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en erkent dat waswaterlozingen van EGCS mogelijk schade kunnen toebrengen aan kwetsbare zeegebieden. Daarom pleiten de Nederlandse reders  voor een wereldwijde norm waaraan het waswater moet voldoen voordat het terug in zee gaat.

Een lozingsnorm waar EGCS-waswater aan moet voldoen, is een effectievere manier om ongewenste stoffen uit het mariene milieu te houden dan een algeheel verbod. Dit zou het effect enerzijds van water terug naar de lucht brengen. Anderzijds slaat een deel vanuit de lucht weer neer op het water en komt dit alsnog in het mariene milieu terecht. Daarnaast stoot een zeeschip zonder EGCS meer zwaveloxiden en fijnstof uit wat een negatief effect heeft op de gezondheid van mensen in de kuststaten.

Een verbod op waswaterlozingen van EGCS zou betekenen dat de meeste EGCS niet meer gebruikt kunnen worden en dat reders met die schepen op laagzwavelige brandstoffen over moeten gaan.

De KVNR is voor een mondiale lozingsnorm van het EGCS-waswater en tegen een algeheel lozingsverbod van EGCS-waswater, omdat niet alle EGCS gelijk zijn en dat waswater vaak nog extra wordt gefilterd. Daarnaast bieden sommige systemen kansen voor belangrijke innovaties in de verduurzaming van de zeevaart. Zo zijn er systemen van EGCS die in combinatie met CO₂-afvang nu al 30% CO₂ kunnen afvangen. Verwachting is, dat dit percentage op zeer korte termijn al richting de 80% afvang gaat.

Dit is dus een belangrijke manier om bestaande schepen ook al hun uitstoot aanzienlijk te doen beperken. Hiervoor is echter wel de behandeling van uitlaatgaswassen door middel van EGCS nodig om de CO₂-afvang te kunnen toepassen. De uitlaatgassen moeten namelijk schoon zijn.