Unlocking the potential of short sea shipping

Afgelopen woensdag en donderdag vond de European Shipping Summit 2025 plaats in het museum van de Schone Kunsten in Brussel. 

Als onderdeel van de tweejaarlijkse scheepvaartconferentie organiseerde de KVNR samen met de redersverenigingen Anave (Spanje) en Confitarma (Italië) een paneldiscussie met als thema “unlocking the potential of short sea shipping”. Het was daarmee een vervolg op de short sea sessies van de KVNR tijdens eerdere edities van de conferentie.

De strategische waarde van de kustvaart in het vervoer van goederen en passagiers is namelijk niet alleen economisch groot, maar ook van grote betekenis als het gaat om bijvoorbeeld het transport van energie, voeding en grondstoffen. Zowel de Nederlandse als Spaanse en Italiaanse zeevaartsectoren zijn sterk vertegenwoordigd in de Europese short sea.

Om de kansen van en voor de kustvaart te benutten, moeten wel de nodige stappen worden gezet. Het was deze editie aan het expertpanel om deze uitdagingen bloot te leggen en te bespreken. Daarbij stonden twee vragen centraal:

De scheepvaart speelt een cruciale rol in het behalen van de klimaatdoelen van de EU. Terwijl weg- en luchttransport te maken hebben met hoge CO2-uitstoot, biedt de kustvaart een duurzamer alternatief met aanzienlijk lagere emissies per tonkilometer. Bovendien speelt in de Europese wateren niet de strijd om ruimte zoals die wel tot congestie leidt in de vervoersketen op het land.

Dat neemt niet weg dat er tijdens het panel één ding als een paal boven water stond: de kustvaart moet blijven verduurzamen om de klimaatdoelen van de EU te behalen. In de paneldiscussie stond daarbij vooral de beschikbaarheid en opschaling van schone brandstoffen centraal. Dat is een uitdaging die de scheepvaart niet alleen kan oplossen. Het is dan ook essentieeldat de maritieme sector, de Europese Commissie en de lidstaten goed samenwerken. Niet alleen in de ontwikkeling maar juist ook in de toepassing van innovatieve technologieën.

Een grote rol is weggelegd voor de Europese havens. In de haven komen vraag en aanbod namelijk letterlijk samen. Zoals Mar Chao van de Port Authority van Valencia tijdens het panel aangaf, gaat het dan onder andere om het faciliteren van walstroom en het mogelijk maken om schone brandstoffen te bunkeren.

Dat duurzaamheid en concurrentiekracht hand in hand kunnen gaan is duidelijk omschreven in de Clean Industrial Deal De Clean Industrial Deal is een door de Europese Commissie voorgestelde groeistrategie, gepubliceerd op 26 februari 2025, met als doel verduurzaming concurrerend te maken door in te zetten op financiering en verbeterde wetgeving . Maar om de energietransitie met behoud van concurrentiekracht tot een succes te maken, zijn grote publieke én private investeringen nodig. Toegang tot bredere en betere financieringsmogelijkheden is daarbij essentieel om maritieme bedrijven binnen en buiten Europa te kunnen laten concurreren. 

Dit belang wordt ook onderstreept door de Europese Commissie. Er zijn verschillende Europese initiatieven in de maak die mogelijk gaan bijdragen aan de inzet van meer kapitaal voor verduurzaming in de kustvaart. Twee daarvan zijn het Sustainable Transport Investment Plan (STIP) Het Sustainable Transport Investment Plan is een strategisch plan van de Europese Unie dat investeringen in duurzame transportinfrastructuur en technologieën bevordert om de transitie naar een groenere en efficiëntere transportsector te versnellen. en de Industrial Maritime strategy (EMIS) De European Maritime Industrial Strategy richt zich op het versterken van Europa's maritieme industrie door de concurrentiekracht te vergroten, technologisch leiderschap te behouden, en een aantrekkelijke werkgelegenheid te creëren. . Ook benadrukten de aanwezige reders, waaronder Jacob Roelevink namens KVNR-lid MF Shipping Group, de noodzaak om de inkomsten uit EU-ETS EU-ETS is het Europese Emissiehandelssysteem, een programma om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Bedrijven kopen of krijgen uitstootrechten, en als ze minder uitstoten, kunnen ze die rechten verkopen. Dit stimuleert bedrijven om schoner te werken. Vanaf 2024 valt ook de scheepvaart onder dit systeem om verduurzaming te bevorderen. in te zetten voor verduurzaming van het maritieme cluster

Het expertpanel had dus een duidelijke boodschap: verduurzaming is nodig om de toegevoegde waarde van de kustvaart ten volste te kunnen benutten en daarvoor is kapitaal en samenwerking rand voorwaardelijk. Belangrijk is wel dat de sector duidelijk maakt waar deze investeringen nodig zijn en hoe deze de industriële basis van Europa versterkt.

Zo deed Szymon Oscilowski van de Europese Commissie de handreiking aan de Europese scheepvaart om in gesprek te gaan over concrete input voor o.a. de STIP en EMIS. Aan deze oproep zal de KVNR zeker gehoor geven. De komende maanden moeten gesprekken tussen stakeholders, de Europese Commissie en de EU-lidstaten scherp krijgen wat de zeevaart nodig heeft om bij te dragen aan een duurzame, concurrerende en toekomst bestendigde maritieme sector.